TUPÃO LA ENCARNACIÓN REMBIASA OKAI
MBOYVE
Azara
omombe’u ko tupão, omopu’ãhague Capitán Domingo Martínez de Irala, ha oĩ
iñepyrũ guive pa’íramo peteĩ español herava’ekue Juan Gabriel de Lezcano,
ñepyrũrãme ndaje oñemopu’ã yvyra ha tujúgui ojehepyme’ẽvakue hese quince
quintales mandi’o aramirõ ha diez fanegas avati, diezmo oñemono’õva
puerto-pe rehe ojehepyme’ẽva, upérõ oñemopu’ã,
casa Fuerte atukupépe, ary 1539.
Ary 1543-pe ojehapy, ha upérõ Adelantado
Alvar Núñez Cabeza de Vaca oñe’ẽmondo pya’e oñemopu’ã jey hağua, avei kuatiahai
rupive oñemboheraguapýva 5 jasykõime upe arýpe ojeguerova ambue tendápe
iporãvéva ha tuichave ojejapo ogapy, oĩhaguépe ñepyrũrã Casa Fuerte, upe tupão
opa oĩrõguare Juan de Salazar de Espinoza.
Ary 1583-pe Ovispo dominico Fray Alonso de
Guerra oñe’ẽmondo Orden Dominica oipuru oiko hağua pype. Hernando Arias de
Saavedra 1607-me omytyrõuka. Ary 1642-me Dominicos oñemosẽ upégui Obispo
Cardenas rupive ojeityka hogakue.
Ary 1682-me Gobernador Juan Diez de Andino,
kuatia rupive omombe’u tupão oñembyaipa hague ha avei okýramo ikatu y
oguerotyryry ha oity oĩgui yvykaru upépe, péicha pa ary upe rire oñemyatyrõuka.
Épica peteĩ acuerdo capitular 26 jasyapy
1697 meguarépe, Sargento Mayor Juan Ortíz de Zárate, ojerure Cabildo-pe
toñemopu’ã jey Iglesia Parroquial de españoles de Nuestra Señora de la
Anunciación, ha’éva tupão yptkue oñemopu’ãva’ekue ko’ã yvýpe, ñepyrũrãme oikóva
chugui Catedral, ko’áğa ijyvyra cupi’ipámava ha milagro rupi oĩ gueteri
hendaitépe, haimete oñemyatyrõ’ỹre araka’eve ndaipórigui pirapire upevarã.
Upérõ upe tupão ojeguerova oĩhápe tupão Santa Lucía imombyrýva una cuadra
upégui, ndojepurúiva, ho’apotámava ha oikotevẽva oñemopu’ã umi ojeroviápe
ğuarã, upevarã ojejeruréta tupãmba’e tavayguakuérape, karai Rey pe haégui tupão
ypykue oñemopu’ãva ko távape ha’éva Cabeza de Provincia.
Upérõ omyakã tupão rembiapo ñemopu’ã rehegua
maestre Pedro Domínguez de Obelar
omba’aporeíva oguerekógui pirapire ha oipurúva upe tembiaporã, avei
oipuru upépe umi mba’e hembýva Catedral ñemyatyrõkuégui, ha’e omyakãva’ekue
avei.
Upe kuatia omboheraguapy Juan de Cordova,
Francisco de la Mora, Pedro de Baldivia y Brizuela, Lucas Gonzales Versa,
Gabriel Riquel de Guzmán, Antonio Cavallero de Añasco, José Francisco de Tores
y José Abalos y Mendoza escribano Mendez de Carvajal renondépe.
Peteĩ plano Paraguaygua Ramón de César
mba’éva ary 1797-peguápe Tupão La Encarnación oñemohenda tape 15 de Agosto
rembe’ýpe, upérõ hérava’ekue La Encarnación, haimete Calle Palma upérõ héra
Presbítero Hernández.
Mbeguekatúpe ojeguerova barranca del
norte-gui, Aguirre oĩramoguare ho’apáva’ekue ogakuéra peteĩ cuadra pukukue, Río
Paraguay okakuaa ha upekuévo oitypa. Ko Tupão ojeguerova peteĩ tenda
ijyvatehápe, ko’áğa oimehápe; upéva’erã heta oñemba’apo ha okkai jey upe
mboyve.
Upégui ojeguerova jey ambue tenda oĩhaguépe
ho’apahaguére. Ary 1818-pe Dr. Francia omosẽ jey Dominicos-kuérape ha omboty
Convento, upe Tupão oñembohera jey Parroquial de la Encarnación.
Don Carlos Antonio López ombopyahu ary
1854-pe frontispicio ha omopu’ãuka peteĩ torre. Ary 1842-pe oñembyaty Congreso
Extraordinario omoañetéva Independencia Nacional upe Tupão bóveda-pe ha upévare
tape omboja’óva Paraguay mokõi hendápe oñembohéra Independencia Nacional.
Omanóramoguare Dictador Supremo upe Tupãóme
ojegueraha ha upépe voi oñeñoty ñembo’epa rire hese ary 1840-pe. Tendota Juan
Bautista Gill ary 1877-pe ha’e upe oñeñotỹva’ekue ipahakuévo ha upéi oñemboty
heñoihaguére upépe epidemia de viruela.
Ary 1889, 4 jasyteĩ Tupão La Encarnación
oñemyatyrõ pyahuete, oñembosa’y morotĩ, piso embaldosado pyahuete
oĩroguare Reverendo Juan Bernabé Colmán, okaipaite, ha upe rire oñemopu’ã
Tupãop ndetuichapajepéva tenda oĩháme ko’ağaite peve, yvyty ru’ãme, ojehechaha
guive Río Paraguay peve ha avei hapykuévo, ko Tupão ha’éva’ekue ohecha
raẽteváva umi oğuahẽva barco rupive taha’e Norte térã Sur guio.
Ko Tupão La Encarnación heñoi jeýva’ekue
itanimbúgui, heta milagros oiko rire, tembiapo opytu’u’ỹva rupi Pa’i
Colán péicha ojeikuaave chupe papo ary rire ohechakuaa upe Tupão heñóiva’ekue
iñakãme ha ha’e ombojojáva oğuahẽramoguáicha tierra prometida peve.
Ombohasa Guaraníme Matilde Galeano
